ETF vàng - "Kho vàng nhỏ" của giới tài phiệt phố Wall
Một ngày năm 1910, khi đang nằm dưỡng sức trong bệnh viện, giữa cơn buồn chán, nhà khí tượng học người Đức Wegener bỗng nhìn chằm chằm vào bản đồ thế giới trên tường. Ông đột nhiên phát hiện ra rằng đường viền của lục địa châu Âu và châu Phi rất giống với Bắc và Nam Mỹ, nếu bản đồ được cắt ra và ghép hai lục địa lại với nhau, nó sẽ gần như liền mạch. Trên cơ sở nhiều năm nghiên cứu các văn bản tài liệu khí tượng và địa chất, ông đã mạnh dạn đưa ra “Thuyết trôi dạt lục địa”. Và như vậy, một nhà khí tượng học đã vô tình trở thành “cha đẻ của lý thuyết kiến tạo mảng” của địa chất hiện đại.
Nếu dùng tư duy tương tự để quan sát hình dạng của đường cong thất thoát vàng của các quỹ ETF và đường cong thâm hụt vàng tồn kho COMEX trong cùng một thời kỳ, chúng ta sẽ thấy rằng cả hai khớp với nhau đến mức kỳ lạ.
Nếu lượng vàng tồn kho của JPMorgan không đủ để giao hàng theo đúng kỳ hạn, liệu nó có được phép bổ sung từ kho ETF vàng không?
Câu trả lời là: Rất có thể.
 |
| Vàng là phương tiện kiếm tiền của giới đầu tư. Ảnh: Share India. |
Thị trường vàng tăng giá trong suốt 12 năm qua đã kích thích mong muốn nắm giữ vàng của các nhà đầu tư toàn cầu. Tâm lý của họ hoàn toàn khác với người tiêu dùng vàng; họ nắm giữ vàng không phải vì muốn sở hữu vàng mà vì mong muốn kiếm tiền thông qua vàng. Đối với họ, kiếm tiền mới là mục đích, còn vàng chỉ là phương tiện. Nhưng để sở hữu vàng, họ cần phải bỏ ra một lượng lớn chi phí để mua, kiểm tra, vận chuyển, bảo quản và bán.
Mặc dù cũng có thể kiếm tiền từ các hợp đồng vàng kỳ hạn và không cần sở hữu vàng vật chất, nhưng thị trường hàng hóa tương lai thường rất biến động và rủi ro cao, dây thần kinh không vững thì khó có thể trụ được. Thị trường cần tới một sản phẩm khác liên quan tới vàng, tương tự như vàng vật chất nhưng lại không phiền phức và tốn kém, đồng thời có thể được mua và bán bất cứ lúc nào, đó là lý do tại sao quỹ ETF vàng ra đời.
Nguyên lý của ETF vàng là: Các nhà sản xuất vàng ký gửi vàng cho quỹ ETF, và quỹ này sẽ sử dụng số vàng này làm tài sản thế chấp để phát hành “phiếu nhập kho” trên sàn giao dịch với đơn vị tối thiểu là 1/10 ounce nhằm giảm bớt rào cản cho các nhà đầu tư. Những “phiếu nhập kho” (cổ phiếu quỹ) này có thể được giao dịch tự do và phí quản lý rất thấp.
Vào năm 2003, ngay khi quỹ ETF vàng ra đời, nó đã nhanh chóng trở nên phổ biến trên toàn thế giới. Gã khổng lồ của quỹ ETF vàng hiện nay là GLD, được niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán New York. Sau khi niêm yết vào năm 2004, quy mô của nó đã mở rộng nhanh chóng; vào tháng 12 năm 2012, nó đã nắm giữ 1.350 tấn vàng, trở thành công ty nắm giữ vàng lớn nhất thế giới (ngoài kho dự trữ vàng của các quốc gia). Vào tháng 9 năm 2012, tất cả các quỹ ETF vàng trên thế giới đều nắm giữ khoảng 2.330 tấn vàng. Tuy nhiên, một số quỹ ETF vàng lại nắm giữ vàng dưới dạng hợp đồng tương lai hoặc vàng trên giấy tờ.
Khi các phương tiện truyền thông Phố Wall đồng loạt tung bài đánh giá bi quan đối với giá vàng, lý do thường được viện dẫn nhất là lượng vàng nắm giữ của GLD đang giảm, cho thấy các nhà đầu tư đang từ bỏ vàng và dòng tiền đang chảy ra khỏi thị trường vàng.
Khi dòng tiền chảy vào, quỹ GLD sử dụng tiền để mua vàng vật chất và giao “phiếu nhập kho” cho nhà đầu tư. Quá trình này rất dễ hiểu. Vậy điều gì sẽ xảy ra khi tiền chảy ra?
Mánh khóe đang ẩn náu chính nơi đây!
Theo lý mà nói, người nắm giữ “phiếu nhập kho” có thể chuyển nhượng phiếu này cũng như yêu cầu GLD cung cấp vàng vật chất bất kỳ lúc nào. Nếu là chuyển nhượng thì lượng vàng nắm giữ của GLD không thay đổi, nhưng yêu cầu cung cấp vàng vật chất thì hoàn toàn khác. Hành động này được gọi là “chuộc lại”, GLD bắt buộc phải giao vàng cho khách và tiêu hủy phiếu nhập kho, hai bên chẳng ai nợ ai, giao dịch coi như hoàn tất, lúc này lượng vàng nắm giữ của GLD sẽ giảm sút.
Khi thiết kế GLD, các ông trùm phố Wall đã cố tình lưu lại một biện pháp dự phòng, quy định rằng chỉ mười lăm ngân hàng lớn mới có thể giao dịch với bên được ủy thác của GLD là Ngân hàng New York Mellon và bên giám sát là Ngân hàng HSBC; trong khi đó, tất cả những đơn vị này vốn cùng một phe. Các ông lớn chỉ có thể “chuộc” vàng vật chất với ít nhất 100.000 “phiếu nhập kho”.
