Theo báo cáo mới công bố của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu thủy sản trong tháng 5 và 5 tháng đầu năm 2025 ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng. Kết quả này chủ yếu đến từ chiến lược chủ động ứng phó của các doanh nghiệp trước chính sách thuế đối ứng của Mỹ.
Tuy vậy, đằng sau những con số tích cực vẫn còn nhiều thách thức hiện hữu, đặc biệt là lo ngại về khả năng mức thuế cao sẽ được áp dụng trở lại sau ngày 9/7 tới.
Các chuyên gia VASEP nhận định, xuất khẩu thủy sản Việt Nam đang cho thấy sự phục hồi linh hoạt và mạnh mẽ trong bối cảnh nhiều bất định. Tuy nhiên, để tăng trưởng thực sự bền vững trong nửa cuối năm, ngành cần bám sát và chủ động thích ứng với các chính sách thương mại từ Mỹ sẽ là biến số then chốt định hình bức tranh thủy sản năm 2025.
VASEP cho biết tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản trong 5 tháng đầu năm đạt hơn 4,34 tỷ USD, tăng 22% so với cùng kỳ năm trước. Riêng tháng 5, giá trị xuất khẩu đạt gần 997 triệu USD, tăng 20%. Đáng chú ý, thị trường Mỹ trở thành điểm sáng với kim ngạch hơn 234 triệu USD trong tháng 5, tăng vọt 61%, mức tăng cao nhất trong số các thị trường lớn.
Các chuyên gia VASEP nhận định, mức tăng trưởng đột biến này phần lớn nhờ vào "khoảng trống" chính sách thuế khi Mỹ tạm thời áp dụng mức thuế 10% đối với hàng hóa từ Việt Nam trong giai đoạn từ 9/4 đến 9/7, thấp hơn nhiều so với mức 46% được cảnh báo trước đó. Nắm bắt cơ hội này, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã đẩy nhanh tiến độ giao hàng để tận dụng lợi thế thuế quan.
Tính trong 5 tháng đầu năm, tôm tiếp tục là mặt hàng xuất khẩu chủ lực với kim ngạch hơn 1,71 tỷ USD, tăng 32%. Tháng 5 ghi nhận mức xuất khẩu cao nhất kể từ đầu năm, đạt trên 415 triệu USD. Cá tra cũng cho thấy tín hiệu tích cực, với mức tăng 11% trong 5 tháng và riêng tháng 5 tăng tới 13%, trái ngược với mức tăng nhẹ 4% của tháng 4.
Đáng chú ý, xuất khẩu cá tra sang Mỹ phục hồi mạnh 35% trong tháng 5 sau khi sụt giảm vào tháng trước, phản ánh rõ sự điều chỉnh linh hoạt về lịch giao hàng của doanh nghiệp. Cá ngừ cũng bắt đầu hồi phục dù tốc độ còn chậm. Sau khi giảm nhẹ trong tháng 4, xuất khẩu cá ngừ tăng 7,6% trong tháng 5, nâng tổng kim ngạch lên hơn 405 triệu USD, tăng 5% so với cùng kỳ.
Ngoài ra, các sản phẩm như mực, bạch tuộc, cua ghẹ và nhuyễn thể có vỏ cũng ghi nhận mức tăng trưởng khả quan, trong đó nhuyễn thể có vỏ đạt mức tăng 63%.
Tháng 5/2025, thị trường Mỹ trở thành điểm sáng trong bức xuất khẩu thủy sản với kim ngạch hơn 234 triệu USD, tăng 61% so với cùng kỳ năm trước.
Về thị trường, Mỹ vẫn là tâm điểm của biến động. Trong 5 tháng đầu năm, xuất khẩu sang thị trường này đạt 774 triệu USD, tăng 27%. Tuy nhiên, mức tăng trưởng cao trong tháng 5 được cho là mang tính thời điểm. Nếu sau ngày 9/7, mức thuế 46% được áp dụng trở lại, nhiều doanh nghiệp sẽ phải tạm ngừng giao hàng, kéo theo nguy cơ sụt giảm đơn hàng nghiêm trọng trong quý III/2025.
Ngược lại, thị trường EU và Nhật Bản ghi nhận mức tăng trưởng ổn định hơn, lần lượt đạt 14% và 18%. Trung Quốc và Hồng Kông tiếp tục là điểm tựa quan trọng với mức tăng lên tới 50%, đặc biệt nổi bật ở các sản phẩm tôm (tăng 90%) và nhuyễn thể có vỏ (tăng 285%).
Các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Thái Lan và các nước Nam Mỹ đang nhanh chóng điều chỉnh để thích nghi với biến động hoặc tận dụng cơ hội chiếm lĩnh thị phần. Đặc biệt, những nhà xuất khẩu từ Mỹ Latinh như Brazil và Chile có thể sẽ hưởng lợi nếu Việt Nam bị hạn chế tiếp cận thị trường Mỹ.
VASEP dự báo, triển vọng xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong năm 2025 hiện phụ thuộc lớn vào diễn biến chính sách thuế sau ngày 9/7. Nếu thuế tiếp tục được giữ ở mức 10% hoặc được gỡ bỏ, khả năng giữ vững hoặc vượt mốc 10 tỷ USD là hoàn toàn khả thi. Ngược lại, nếu mức thuế 46% được áp dụng, tổng kim ngạch cả năm có thể giảm xuống khoảng 9 tỷ USD, kèm theo nhiều rủi ro kéo dài.
