Xổ số kiến thiết Thủ đô: Từ “anh cả” ngành vé số đến kẻ đứng ngoài cuộc đua

Theo Bộ Tài chính, toàn bộ nguồn thu từ hoạt động xổ số được nộp vào ngân sách địa phương, trong đó ưu tiên dành cho các lĩnh vực giáo dục - đào tạo, dạy nghề và y tế. Phần còn lại được tập trung đầu tư cho các công trình, dự án phòng chống thiên tai, ứng phó biến đổi khí hậu, xây dựng nông thôn mới và những nhiệm vụ đầu tư trọng điểm khác thuộc thẩm quyền ngân sách địa phương.

Đây là nguồn thu quan trọng, đặc biệt đối với các tỉnh phía Nam, giúp địa phương có thêm nguồn lực thực hiện các mục tiêu phát triển. Bên cạnh đóng góp ngân sách, hoạt động kinh doanh xổ số còn tạo việc làm cho hệ thống đại lý và người bán vé số.

Bộ Tài chính đánh giá, thị trường xổ số duy trì mức tăng trưởng ổn định, vừa đáp ứng nhu cầu giải trí của người dân, vừa góp phần tăng thu ngân sách và hỗ trợ tạo sinh kế cho nhiều lao động tại địa phương.

Từ "anh cả" đến người tụt lại

Ra đời từ năm 1962, Công ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết Thủ đô được xem là "anh cả" trong ngành xổ số Việt Nam. Với bề dày hơn 60 năm hoạt động, doanh nghiệp này đã chứng kiến toàn bộ quá trình hình thành và phát triển của ngành, từ thời kỳ bao cấp đến giai đoạn thị trường cạnh tranh khốc liệt. Tuy nhiên, trái với kỳ vọng rằng "người mở đường" sẽ giữ vị thế dẫn đầu, Xổ số kiến thiết Thủ đô lại đang tụt lại phía sau trong cuộc đua lợi nhuận, đứng ngoài những con số tăng trưởng ấn tượng của nhiều doanh nghiệp xổ số ở các địa phương khác.

Ra đời từ năm 1962, Công ty TNHH MTV Xổ số kiến thiết Thủ đô được xem là "anh cả" trong ngành xổ số Việt Nam.

Năm 1962, Xổ số kiến thiết Thủ đô trở thành đơn vị đầu tiên tổ chức phát hành xổ số ở miền Bắc, vừa đáp ứng nhu cầu giải trí hợp pháp của người dân, vừa đóng góp nguồn thu cho các công trình phúc lợi xã hội.

Hơn 6 thập kỷ qua, công ty đã trở thành thương hiệu quen thuộc với nhiều thế hệ người dân Hà Nội. Mỗi tấm vé không chỉ là cơ hội trúng thưởng mà còn gắn liền với khẩu hiệu "Ích nước - Lợi nhà". Nguồn thu từ xổ số được dùng để xây trường, trạm y tế, cầu đường… góp phần vào sự đổi thay của diện mạo Thủ đô.

Tuy nhiên theo báo cáo tài chính những năm gần đây, doanh thu của Xổ số kiến thiết Thủ đô chỉ đạt vài trăm tỷ đồng mỗi năm, với lợi nhuận ở mức vài chục tỷ thấp hơn nhiều so với các "ông lớn" cùng ngành. Trong khi đó, riêng Tp.HCM năm 2023 ghi nhận doanh thu hơn 12.000 tỷ đồng, lợi nhuận trên 1.000 tỷ đồng, nộp ngân sách hơn 3.000 tỷ đồng.

Cụ thể, trong giai đoạn từ 2017-2019, doanh thu và lợi nhuận của công ty tăng trưởng qua từng năm. Năm 2019 với doanh thu đạt 677 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 18 tỷ đồng; tăng lần lượt 3% và gấp 4,6 lần so với cùng kỳ năm 2017. Đây cũng là mức lợi nhuận kỷ lục trong lịch sử kinh doanh của Xổ số kiến thiết Thủ đô đến nay.

Sau đó, lợi nhuận của công ty giảm nhẹ về 11,2 tỷ đồng trong năm 2020 trước khi tuột dốc không phanh về mức 1,9 tỷ đồng vào năm 2021.

Giai đoạn 2023-2024, tình hình kinh doanh của Xổ số kiến thiết Thủ đô bắt đầu tăng trưởng trở lại. Theo đó, doanh thu năm 2024 của công ty đạt 648 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 12 tỷ đồng; tăng lần lượt 5% và 22% so với cùng kỳ.

Sang năm 2025, công ty ghi nhận 390 tỷ đồng doanh thu trong nửa đầu năm, tăng 16%. Sau khi trừ các chi phí, Xổ số kiến thiết Thủ đô báo lãi 6,2 tỷ đồng, tăng 24% so với cùng kỳ năm trước.

Thua trên sân nhà và hướng đi mới của Xổ số kiến thiết Thủ đô

Có thể thấy, nếu như ở miền Nam, đặc biệt tại Tp.HCM, Đồng Tháp, Tiền Giang hay Cần Thơ, doanh thu xổ số mỗi năm đạt hàng nghìn tỷ đồng và mang lại khoản lợi nhuận hàng trăm tỷ, thì tại Hà Nội, con số này lại khá khiêm tốn. Sự chênh lệch này phản ánh rõ thực tế rằng Hà Nội, dù là địa phương ra đời sớm nhất, lại không còn giữ được vị thế dẫn dắt.

Một trong những nguyên nhân chính là thói quen tiêu dùng. Ở khu vực phía Nam, xổ số truyền thống vẫn là trò chơi giải trí phổ biến, vé số được bán khắp ngõ ngách, gắn liền với hình ảnh những người bán vé số dạo. Còn tại Hà Nội, nhu cầu mua vé số không cao, kênh phân phối cũng hạn chế, phần lớn là bán qua đại lý cố định.

Sau hơn 60 năm, Xổ số kiến thiết Thủ đô từ đơn vị được thành lập sớm nhất lại đang tụt lại phía sau, khi doanh thu và lợi nhuận chỉ bằng một phần nhỏ so với nhiều địa phương khác…

Ngoài ra, Hà Nội từ lâu đã phát triển mạnh các loại hình giải trí hợp pháp khác, như xổ số điện toán (Vietlott),…, khiến thị phần của xổ số kiến thiết bị thu hẹp.

Một yếu tố nữa là cấu trúc giải thưởng và cách thức tổ chức chưa đủ hấp dẫn so với các loại hình mới. Trong khi nhiều tỉnh, thành đẩy mạnh truyền thông, tổ chức sự kiện quảng bá, thì Xổ số kiến thiết Thủ đô vẫn duy trì cách vận hành khá truyền thống, ít đổi mới.

Mới đây, UBND Hà Nội đã ký quyết định phê duyệt Đề án cơ cấu lại Công ty TNHH một thành viên Xổ số kiến thiết Thủ đô giai đoạn đến hết năm 2025 và những năm tiếp theo.

Đề án đặt mục tiêu xây dựng chiến lược phát triển dài hạn, tập trung nguồn lực cho lĩnh vực chính, tăng cường ứng dụng công nghệ, cải tiến quy trình nhằm nâng cao năng suất, sức cạnh tranh và kiện toàn bộ máy tổ chức. Các giải pháp chính được đưa ra như sau, ngành nghề kinh doanh tiếp tục tập trung vào xổ số truyền thống, lô tô, điện toán, cào biết kết quả ngay, đồng thời khai thác bất động sản cho thuê.

Bên cạnh đó là tiến hành đổi mới quản trị theo thông lệ quốc tế, cơ cấu lại tài chính, vốn, tài sản, tổ chức bộ máy tinh gọn, sáp nhập phòng chức năng trùng lắp; giai đoạn đến hết 2025 duy trì 9 phòng ban và 14 chi nhánh, sau đó giảm còn 7 phòng ban; hoàn thiện thủ tục pháp lý về đất đai, sử dụng đúng mục đích…