Bộ Tài chính muốn giảm mạnh tiền chuyển đất nông nghiệp sang đất ở

Bộ Tài chính đề xuất giảm mạnh tiền sử dụng đất khi hộ dân chuyển đất nông nghiệp sang đất ở. Ảnh: Văn Quyết.

Trong dự thảo tờ trình Chính phủ, Bộ Tài chính cho biết có ý kiến phản ánh giá đất trên bảng giá đất mới tại một số địa phương theo Luật Đất đai năm 2024 cao đột biến, nên hộ gia đình, cá nhân phải đóng tiền sử dụng đất cao nhiều lần so với trước đây khi được Nhà nước cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề xuất giảm mức thu tiền thuê đất trong trường hợp này để giảm nghĩa vụ tài chính cho người dân.

Bộ Tài chính cho hay theo Luật Đất đai năm 2024, khi chuyển mục đích sử dụng đất thì người sử dụng đất phải nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất trả một lần cho cả thời gian thuê bằng mức chênh lệch tiền của loại đất trước và sau khi chuyển mục đích.

Luật không quy định thu bằng mức tỷ lệ phần trăm chênh lệch; không quy định miễn, giảm tiền sử dụng đất trong trường hợp hộ gia đình, cá nhân được chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở.

Để xử lý vấn đề thực tiễn trong khi chưa sửa Luật Đất đai năm 2024, Bộ Tài chính trình Chính phủ 2 phương án thông qua dự thảo sửa đổi Nghị định 103 về tiền sử dụng đất, tiền thuê đất.

Ngoài phương án giữ nguyên quy định hiện hành, tức phải nộp toàn bộ phần chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp theo bảng giá mới, Bộ Tài chính đề xuất áp dụng lại cơ chế tính theo tỷ lệ phần trăm như trước đây.

Cụ thể, các trường hợp chuyển đổi phần đất là vườn, ao nằm trong cùng thửa đất có nhà ở hoặc có nguồn gốc liền kề nhà ở nhưng bị tách thửa do yếu tố kỹ thuật từ trước năm 2004, Bộ Tài chính đề xuất thu tiền sử dụng đất theo tỷ lệ phần trăm thay vì toàn bộ chênh lệch.

Mức thu là 30% phần chênh lệch giữa giá đất ở và đất nông nghiệp nếu diện tích nằm trong hạn mức giao đất ở. Nếu vượt hạn mức, tiền chênh lệch mà người dân phải đóng được tính bằng 50%.

Theo Bộ Tài chính, nhóm đất vườn, ao liền kề nhà ở về bản chất là loại đất nông nghiệp dự trữ cho đất ở khi tách hộ, khác với loại đất nông nghiệp thuần túy khác. Việc áp dụng mức thu 30-50% sẽ hỗ trợ người dân giảm nghĩa vụ về tiền sử dụng đất của người dân khi giá đất tính tiền tăng cao. Đồng thời, quy định này cũng hỗ trợ người dân có đất ở để nhà ở trong hạn mức giao đất ở thì thu tiền sử dụng đất thấp hơn.

Tuy nhiên, nhược điểm của phương án này là chưa xử lý được vướng mắc đối với các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất từ các loại đất thuần túy là đất nông nghiệp sang đất ở khi giá đất tính thu tiền tăng cao.

Để có cơ sở đánh giá tác động chính sách, Bộ Tài chính đã có công văn đề nghị các địa phương báo cáo nhanh về tình hình thực hiện việc tính tiền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất đối với hộ gia đình, cá nhân.

Qua tổng hợp, một số địa phương như Nghệ An, Ninh Bình, Bến Tre, Nam Định... có ý kiến đề xuất nên quy định mức thu theo tỷ lệ phần trăm, bởi phương án này vừa giảm nghĩa vụ tài chính cho người dân, vừa không ảnh hưởng đến việc quản lý đất đai.

Chính phủ đang xem xét các phương án để quyết định ban hành trong thời gian tới. Đồng thời, Bộ Tài chính cũng kiến nghị cơ quan soạn thảo Luật Đất đai, sửa đổi bổ sung nội dung này vào luật, nhằm đảm bảo thống nhất giữa quy định ở cấp luật và nghị định, đồng thời tạo hành lang pháp lý phù hợp với thực tiễn sử dụng đất của người dân.