Chủ đầu tư sân bay Long Thành: Xây xong nhà ga thôi chưa đủ

Long Thành không chỉ là sân bay, mà còn là hạt nhân cho một đô thị sân bay hiện đại. Ảnh: Quỳnh Danh.

Tại hội thảo "Thúc đẩy kết nối Long Thành - TP.HCM" do Báo Tuổi Trẻ tổ chức mới đây, ông Nguyễn Cao Cường, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), thẳng thắn chia sẻ: "Xây xong nhà ga thôi là chưa đủ".

Bài toán của sân bay Long Thành

Sân bay Long Thành giai đoạn 1 có 4 dự án thành phần, trong đó hạt nhân của dự án thành phần 3 là nhà ga - vốn đang được tức tốc triển khai với mục tiêu hoàn thành hiệu chỉnh vào ngày 19/12.

"Tuy nhiên, nếu không có hệ thống đường bay, hạ tầng giao thông kết nối hoàn thiện, nhà ga xây xong cũng không phát huy giá trị. Kết nối giữa Long Thành và TP.HCM chưa đồng bộ sẽ khiến việc khai thác sân bay Long Thành rất khó khăn", ông Nguyễn Cao Cường nói.

Một bài toán quan trọng khác, theo ông Cường, là tổ chức khai thác bay và mạng lưới chuyến bay kết nối. Theo ông, vận hành một sân bay quốc tế không chỉ là phục vụ chuyến bay đi, đến trực tiếp mà còn phải tính đến yếu tố trung chuyển (transit).

"Ví dụ, khách bay đến Long Thành rồi cần quá cảnh tiếp chuyến tại Tân Sơn Nhất. Nếu hành khách phải mất 5 tiếng di chuyển giữa hai sân bay để kịp chuyến bay tiếp theo, sẽ không ai muốn đặt vé. Khi khách không đặt vé, hãng bay sẽ không có đủ sản lượng để khai thác đường bay đến Long Thành", ông phân tích.

Do đó, ông nhấn mạnh để sân bay Long Thành vận hành thành công, phải giải được bài toán đồng bộ kết nối với TP.HCM và các đô thị lân cận, đặc biệt là tổ chức giao thông thuận tiện cho hành khách quá cảnh giữa hai sân bay Long Thành và Tân Sơn Nhất.

Ông Nguyễn Cao Cường, Phó tổng giám đốc Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV) chia sẻ về các bài toán với sân bay Long Thành. Ảnh: BTC.

PGS.TS Trần Quang Phú, Phó hiệu trưởng Đại học Giao thông vận tải TP.HCM cũng cảnh báo nếu hạ tầng chậm trễ, manh mún, sân bay Long Thành sẽ khó trở thành động lực phát triển vùng, mà chỉ dừng lại ở vai trò một sân bay vận chuyển đơn thuần.

Chia sẻ tại hội thảo, ông Huỳnh Tấn Lộc, Phó giám đốc Sở Xây dựng Đồng Nai, cho biết tỉnh nhận thức sâu sắc hạ tầng giao thông là trụ cột nền tảng để tổ chức không gian phát triển mới, tăng cường liên kết vùng và đặc biệt là kiến tạo mô hình đô thị song sinh Long Thành - TP.HCM.

Theo ông Lộc, Đồng Nai đang tập trung đầu tư các công trình trọng điểm như cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, Dầu Giây - Phan Thiết, Bến Lức - Long Thành và các tuyến Vành đai 3, 4 TP.HCM. Đây là các trục động lực quan trọng để kết nối Long Thành trực tiếp với TP.HCM, tạo tiền đề phát triển bền vững cho cả vùng Đông Nam Bộ.

Tỉnh đồng thời định hướng phát triển thành phố sân bay Long Thành thành cực tăng trưởng mới với vùng lõi là khu đô thị thương mại tự do hơn 8.000 ha.

Ông Huỳnh Tấn Lộc, Phó giám đốc Sở Xây dựng Đồng Nai bày tỏ kỳ vọng đưa Long Thành trở thành một đô thị sân bay thế hệ mới, hình thành cặp đô thị song sinh Long Thành - TP.HCM. Ảnh: BTC.

"Chúng tôi không chỉ muốn Long Thành là một sân bay hiện đại mà là một đô thị sân bay thế hệ mới, thông minh, toàn cầu, hình thành cặp đô thị song sinh Long Thành - TP.HCM, hỗ trợ và bổ sung lẫn nhau, tối ưu hóa lợi thế của cả hai, tạo sức bật phát triển cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam", ông Lộc nói.

Đô thị song sinh Long Thành - TP.HCM

TS.KTS Hoàng Hữu Phê, Viện Kiến trúc quốc gia cho biết mô hình thành phố song sinh (Aerotropolis) là mô hình phát triển kinh tế khu vực với sân bay làm trung tâm của sự tăng trưởng kinh tế, mở rộng hơn ra ngoài ranh giới của các thành phố sân bay.

Theo đó, TP.HCM và đô thị Long Thành sẽ hợp tác cộng hưởng, tận dụng thế mạnh để tạo ra hình ảnh một khu vực liên kết, cạnh tranh toàn cầu, và sân bay Long Thành đóng vai trò là cánh cổng dẫn dắt vào tương lai.

"Khi TP.HCM và Long Thành kết hợp, chúng ta sẽ có tất cả tiềm năng. Cả hai tận dụng thế mạnh của mình để tạo ra sự cộng hưởng", TS.KTS Hữu Phê khẳng định và cho biết Long Thành có đầy đủ cơ hội kết nối kinh tế với TP.HCM như một đô thị song hành.

Vị chuyên gia định vị Long Thành như đô thị loại 1, đồng thời là cực phát triển mới về phía đông của TP.HCM, đóng vai trò như một đối tác chức năng với TP.HCM trong mô hình thành phố song sinh, thay vì chỉ là vùng vệ tinh.

Ở chiều ngược lại, đối với TP.HCM, việc hình thành một cặp đô thị song sinh có thể giúp "siêu đô thị" này chia sẻ áp lực không gian, hạ tầng và dân cư.

Mô hình thành phố song sinh Long Thành - TP.HCM. Ảnh minh hoạ: TS.KTS Hoàng Hữu Phê.

TS Phạm Văn Đại, Giảng viên Chính sách công, Trường Chính sách công và quản lý Fulbright, cũng đánh giá cao các lợi thế của Long Thành. Sân bay này gần các đô thị công nghiệp vệ tinh như Thuận An, Dĩ An, Biên Hoà, các đô thị ven biển như Bà Rịa - Vũng Tàu, Phú Mỹ, cũng như gần cảng Cái Mép - Thị Vải.

Chưa kể, khu vực này còn kết nối với cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, đặc biệt là tuyến Vành đai 3 và 4 đang được quyết liệt triển khai.

Ngoài ra, Long Thành có địa hình cao, hạ tầng ngày càng hoàn thiện. Đây là nền tảng quan trọng để đón đầu xu hướng đô thị hóa đang dịch chuyển về phía đông, trong bối cảnh TP.HCM dần cạn kiệt dư địa phát triển nội đô và cần một đô thị đủ quy mô, cơ chế và liên kết để san sẻ không gian tăng trưởng cho hơn 10 triệu dân.

Bên cạnh lợi thế địa lý, TS Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM đặc biệt lưu ý đến đề án khu thương mại tự do 8.300 ha, có kinh phí xây dựng khoảng 16 tỷ USD tại Long Thành.

Ông Vũ cho rằng nếu đề án khu thương mại tự do được triển khai đúng định hướng, Long Thành sẽ thu hút đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ cao, logistics và dịch vụ quốc tế - những chức năng mà TP.HCM đang muốn giãn ra vùng ven nhưng gặp hạn chế về quỹ đất và thiếu cơ chế đặc thù để triển khai.

TS Trương Minh Huy Vũ, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM phát biểu tại hội nghị. Ảnh: BTC.

Về phía địa phương, ông Huỳnh Tấn Lộc mong muốn Trung ương tiếp tục quan tâm, chỉ đạo và hỗ trợ về cơ chế điều phối liên vùng, phân cấp đầu tư, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho việc phát triển mô hình đô thị sân bay gắn với các hành lang kinh tế chiến lược.

"Đặc biệt là cơ chế điều phối tổng thể cho mô hình đô thị song sinh, đảm bảo sự đồng bộ trong quy hoạch và phát triển giữa các địa phương", Phó giám đốc Sở Xây dựng Đồng Nai nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, ông cho rằng việc thiết lập cơ chế điều phối vùng đủ mạnh, có sự tham gia của Chính phủ, TP.HCM và Đồng Nai là yếu tố then chốt để bảo đảm quy hoạch liên thông, tránh chồng chéo chức năng và xung đột lợi ích.

Theo các chuyên gia, nếu được tổ chức và đầu tư đúng hướng, Long Thành - TP.HCM có thể trở thành cặp đô thị song sinh đầu tiên của cả nước, phát triển hùng mạnh như Phố Đông - Thượng Hải hay Thâm Quyến - Hong Kong. Còn sân bay Long Thành sẽ trở thành điểm trung chuyển quốc tế như Changi hay Suvarnabhumi.

Cận cảnh Tháp không lưu 3.500 tỷ đồng tại sân bay Long Thành Tháp kiểm soát không lưu đã thi công đến độ cao 107,93 m/115 m, dự kiến hoàn thành trước 30/9. Công trình được thiết kế theo ý tưởng hình búp sen với tổng mức đầu tư 3.500 tỷ đồng.