Hàng giá rẻ Trung Quốc tràn ra thế giới

Tình trạng dư thừa sản xuất khiến hàng hóa Trung Quốc có giá thành cạnh tranh hơn. Ảnh: SCMP.

Vincent Xue điều hành một doanh nghiệp bán lẻ hàng tạp hóa trực tuyến tại Singapore, cung cấp rau củ tươi, thực phẩm đóng hộp và nguyên liệu chế biến sẵn cho người tiêu dùng địa phương có xu hướng tiết kiệm, theo CNBC.

Doanh nghiệp Webuy Global - đã niêm yết trên sàn Nasdaq - của Xue chủ yếu nhập hàng từ các nhà cung cấp ở Trung Quốc. Từ cuối năm ngoái, khoảng 1/3 trong số này đã chào bán hàng với mức chiết khấu sâu lên tới 70% do tồn kho quá lớn ở Trung Quốc.

“Thị trường nội địa Trung Quốc cạnh tranh quá khốc liệt. Một số nhà sản xuất thực phẩm và đồ uống lớn đang vật lộn để xả hàng do nhu cầu tiêu dùng yếu”, Xue chia sẻ.

“Con dao 2 lưỡi”

Công việc của Xue càng thêm tất bật trong năm nay sau khi đạt được thỏa thuận hợp tác với nền tảng thương mại điện tử Trung Quốc Pinduoduo, vốn đang từng bước thâm nhập thị trường Đông Nam Á.

“Sẽ có khoảng 5-6 container hàng từ Pinduoduo được đưa vào Singapore mỗi tuần”, Xue cho biết Webuy Global sẽ đảm nhận khâu giao hàng chặng cuối đến tay khách hàng.

Trong bối cảnh thuế quan cao khiến xuất khẩu Trung Quốc sang Mỹ gặp khó còn tiêu dùng trong nước thì trì trệ, tình trạng dư thừa năng lực sản xuất đã khiến giá xuất xưởng của các nhà sản xuất Trung Quốc duy trì đà giảm suốt hơn 2 năm qua. Lạm phát tiêu dùng gần như chạm ngưỡng 0.

Dù vậy, Trung Quốc vẫn tiếp tục đẩy mạnh sản xuất và “cơn lốc công xưởng” này đang lan ra toàn cầu, khiến nhiều nước châu Á lo ngại làn sóng hàng nhập giá rẻ sẽ bóp nghẹt ngành công nghiệp nội địa.

Nhân viên của Webuy đang dỡ các container chứa hàng hóa được vận chuyển từ Trung Quốc. Ảnh: CNBC.

“Các nền kinh tế khắp thế giới đều lo sợ bị hàng hóa Trung Quốc nhấn chìm… nhiều quốc gia đã bắt đầu dựng rào cản thương mại để hạn chế nhập khẩu từ Trung Quốc”, Eswar Prasad, Giáo sư cao cấp về chính sách thương mại và kinh tế tại Đại học Cornell, nhận định.

Tuy nhiên, với những nền kinh tế đang vật lộn vì chi phí sinh hoạt leo thang, các nhà kinh tế cho rằng dòng hàng giá rẻ từ Trung Quốc có thể là một mặt tích cực khi cung cấp chi phí thấp hơn cho người tiêu dùng. Điều này phần nào tạo dư địa cho các ngân hàng trung ương giảm áp lực trong mục tiêu kéo giảm chi phí sinh hoạt trong khi vẫn duy trì tăng trưởng kinh tế giữa lúc căng thẳng thương mại leo thang.

Với những thị trường có nền công nghiệp hạn chế như Australia, Nick Marro, chuyên gia kinh tế trưởng tại Economist Intelligence Unit, cho rằng hàng giá rẻ từ Trung Quốc có thể giúp hạ nhiệt khủng hoảng chi phí sinh hoạt và giảm áp lực lạm phát.

Những rủi ro tăng trưởng và áp lực lạm phát yếu đang mở ra dư địa để châu Á hạ lãi suất mạnh tay hơn, theo dự báo từ Nomura. Ngân hàng này cho rằng các ngân hàng trung ương trong khu vực sẽ tiếp tục tách nhịp với Fed và đẩy mạnh nới lỏng chính sách tiền tệ.

Cụ thể, Nomura dự báo Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ sẽ cắt thêm 100 điểm cơ bản trong năm nay, trong khi Philippines và Thái Lan mỗi nơi có thể giảm 75 điểm cơ bản, Australia và Indonesia giảm 50 điểm cơ bản còn Hàn Quốc giảm 25 điểm.

“Cú sốc Trung Quốc” tái diễn

Tại Singapore, chi phí sinh hoạt tăng cao là một trong những chủ đề nóng trong chiến dịch tranh cử trước cuộc tổng tuyển cử hồi tháng trước.

Theo các nhà kinh tế của Nomura, lạm phát cơ bản tại nước này có thể thấp hơn dự báo của Cơ quan Tiền tệ Singapore (MAS), một phần do ảnh hưởng từ dòng hàng giá rẻ Trung Quốc.

Singapore không phải trường hợp cá biệt khi chứng kiến tác động kiềm chế lạm phát từ làn sóng hàng Trung Quốc tràn vào.

“Áp lực giảm phát dự kiến lan rộng khắp châu Á”, nhóm chuyên gia tại Nomura cảnh báo, đồng thời cho rằng các nước trong khu vực sẽ sớm cảm nhận rõ hơn tác động từ “cú sốc Trung Quốc”.

Áp lực giảm phát dự kiến sẽ lan rộng khắp châu Á

Nhóm chuyên gia tại Nomura

Trên thực tế, nhiều nền kinh tế châu Á đã lo ngại tình trạng dư cung của Trung Quốc từ trước cả khi Tổng thống Trump áp thuế mạnh lên hàng hóa Trung Quốc. Một số quốc gia thậm chí đã sớm triển khai biện pháp chống bán phá giá để bảo vệ sản xuất nội địa.

Hồi cuối thập niên 1990 và đầu 2000, kinh tế thế giới từng chứng kiến “cú sốc Trung Quốc” khi dòng hàng giá rẻ từ quốc gia này giúp giữ lạm phát ở mức thấp nhưng khiến nhiều việc làm sản xuất tại địa phương biến mất.

Nay, một phiên bản mới có vẻ đang tái hiện, khi Bắc Kinh chuyển hướng sang xuất khẩu để bù đắp cho tiêu dùng trong nước trì trệ.

Xuất khẩu của Trung Quốc sang khối ASEAN tăng 11,5% trong 4 tháng đầu năm nay trong khi xuất khẩu sang Mỹ giảm 2,5%, theo dữ liệu chính thức từ hải quan Trung Quốc. Riêng tháng 4, xuất khẩu sang ASEAN tăng vọt 20,8%, trong khi sang Mỹ giảm hơn 21% so với cùng kỳ.

Đáng chú ý, hàng Trung Quốc thường đi kèm mức giá “sốc”. Các nhà kinh tế của Goldman Sachs ước tính trong 2 năm qua, hàng Trung Quốc nhập khẩu vào Nhật đã rẻ hơn khoảng 15% so với hàng từ các nước khác.

Ấn Độ và Indonesia đã áp dụng nhiều biện pháp bảo hộ khác nhau nhằm giảm bớt áp lực cạnh tranh giá khốc liệt, đặc biệt với các ngành đối mặt tình trạng dư cung và hàng nhập giá rẻ.

Tuy nhiên, đối với nhiều quốc gia, làn sóng hàng Trung Quốc vừa là cơ hội kiểm soát lạm phát, vừa là mối đe dọa với sản xuất trong nước. Với Thái Lan, tình hình có thể còn tệ hơn.

Theo Nomura, Thái Lan sẽ là nền kinh tế chịu ảnh hưởng nặng nhất từ “cú sốc Trung Quốc”, thậm chí có nguy cơ rơi vào giảm phát trong năm nay. Trong khi đó, Ấn Độ, Indonesia và Philippines cũng sẽ chứng kiến lạm phát xuống dưới mục tiêu của ngân hàng trung ương.