Cần chuẩn bị kịch bản ứng phó, bảo vệ nhà đầu tư trước “cơn gió ngược”

Khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố kế hoạch áp thuế 46% đối với hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ, thị trường chứng khoán toàn cầu đã lập tức phản ứng dữ dội. Không chỉ tại Việt Nam, các sàn giao dịch lớn trên thế giới cũng ghi nhận mức giảm mạnh khoảng 10% trong vòng 10 ngày sau đó, dòng vốn bị rút ra với tốc độ chóng mặt.

Trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang hội nhập sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu và xuất khẩu liên tục tăng trưởng, chính sách thuế cao từ Mỹ có thể làm chệch hướng những nỗ lực hội nhập bền vững mà Việt Nam đã dày công xây dựng trong nhiều năm qua.

TS Nguyễn Trí Hiếu.

Khác với các thị trường phát triển như Mỹ, nơi nhà đầu tư có kinh nghiệm và nền tảng pháp lý ổn định giúp duy trì sự bình tĩnh trước những biến động ngắn hạn, thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn còn non trẻ. Dòng vốn ngoại đóng vai trò định hướng lớn và nhà đầu tư cá nhân – vốn chiếm tỷ trọng áp đảo – lại thường dễ bị tác động bởi tâm lý đám đông và các yếu tố bên ngoài.

Thêm vào đó, tính minh bạch trên thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn là một điểm yếu cố hữu. Dù các doanh nghiệp niêm yết đều có nghĩa vụ công bố báo cáo tài chính đã kiểm toán, nhưng chất lượng kiểm toán và chuẩn mực thông tin vẫn chưa đạt đến độ nghiêm ngặt như các thị trường phát triển. Việc thiếu vắng các nguồn dữ liệu trung lập, đáng tin cậy cũng khiến nhà đầu tư khó xây dựng niềm tin và ra quyết định sáng suốt.

Thị trường chứng khoán, đặc biệt là tại Việt Nam, vẫn rất dễ bị chi phối bởi tâm lý đám đông – nhất là khi xuất hiện các thông tin tiêu cực hoặc chưa được kiểm chứng. Phần lớn giao dịch hiện nay đến từ các nhà đầu tư cá nhân – những người thường phản ứng nhanh chóng, nhưng đôi khi thiếu sự phân tích sâu sắc và cái nhìn dài hạn.

Cần chuẩn bị kịch bản chứng khoán trước "cơn gió ngược".

Điều đáng lo là những phản ứng cảm tính như vậy có thể khiến thị trường mất phương hướng trong ngắn hạn, ảnh hưởng tiêu cực đến dòng vốn, đặc biệt là từ nhà đầu tư nước ngoài. Trong bối cảnh đó, các nhà quản lý thị trường cần sớm có biện pháp củng cố lòng tin, đồng thời chủ động xây dựng các kịch bản ứng phó trước mọi tình huống.

Từ góc độ chiến lược, Việt Nam đã và đang tự hào là nền kinh tế có độ mở cao, ký kết hơn 20 hiệp định thương mại tự do và mở rộng quan hệ với hàng trăm quốc gia. Tuy nhiên, khi cơn gió ngược nổi lên, cũng là lúc "phần vơi" của chiếc ly hội nhập dần lộ diện – đó là rủi ro từ sự phụ thuộc sâu vào thương mại toàn cầu. Chỉ cần một biến động từ các đối tác lớn, tác động đến Việt Nam sẽ rất nhanh và trực diện.

Đây là thời điểm để Việt Nam rà soát lại chính sách kinh tế vĩ mô, củng cố nền tảng nội tại, phát triển song song 2 trụ cột: mở cửa hội nhập và tự chủ vững vàng.

TS. Nguyễn Trí Hiếu